Sâu chít – một loại ấu trùng được người dân vùng núi Tây Bắc ví như là “Đông trùng hạ thảo” của Việt Nam. Nhưng hiện nay ít ai biết về loại ấu trùng này, vậy sâu chít là gì? nó có tác dụng gì? và thường được dùng để làm gì?. Hãy cùng Đặc sản Tây Bắc tìm hiểu chi tiết hơn ở bài viết này bạn nhé!
Sâu chít là gì?
Sâu chít hay còn được gọi là sâu thau, sâu song – là ấu trùng của một loại côn trùng, thường được sống trong thân cây chít vào cuối mùa thu đầu mùa đông. Cứ vào độ tháng 11 đến tháng 2 dương lịch hàng năm, bướm trắng sẽ đẻ trứng lên ngọn của cây chít, sau đó trứng nở thành ấu trùng và đó là sâu chít. Sau 2-3 ăn hết lõi ngon của cây chít, phát triển thành con Ngài rồi chuyển thành loài bướm trắng giống như bố, mẹ của chúng bay về với thiên nhiên và cũng cứ xoay vòng sinh trưởng và phát triển như thế.
Là loại sâu được xem như là một đặc sản quý ở các tỉnh của vùng núi Tây Bắc như: Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Lai Châu,… . Khi cây chít ra bông, người dân sẽ phát hiện bằng cách nhìn phần thân gần ngọn của cây chít có chỗ hơi phồng và to hơn thường, lá cây úa và bông ít phát triển thì sẽ chặt lấy phần ngọn đó với chiều dài khoảng 20 – 30cm. Sau đó bó lại thành từng bó nhỏ, đem về tách ra để lượm sâu chít bên trong.
Sâu chít có màu hơi vàng ngà, chiều dài khoảng 3,5cm, là loại sâu có nhiều giá trị dinh dưỡng tốt cho cơ thể, vì thế nên người dân ở đây thường ví nó như “Đông trùng hạ thảo” Việt Nam.
Hiện nay sâu chít tươi nguyên con có giá bán trên thị trường với giá khoảng 160.000 – 180.000vnd/bó 1 ngọn, và khoảng 950.000 – 1,1 triệu đồng/kg. Còn đối với loại sâu đã tách thì rơi vào khoảng 3-4 triệu đồng/kg khi đã sấy khô.
Tác dụng của sâu chít
Sâu chít có vị cam, tính ấm nên theo quan điểm của lĩnh vực Đông y thì loại sâu này có tác dụng bổ phế, an thần, ích thận, tráng dương và thường đường dùng để chữa về chứng thận âm dương lưỡng hư. Cụ thể như: đối với người có triệu chứng ra nhiều mồ hồi, nóng sốt về chiều, đau thắt lưng, liệt dương, yếu sinh lý, tiểu đêm, hoạt tinh và di tinh.
Bên cạnh đó sâu chít còn được sử dụng để chữa các bệnh bên can phế như: ho, thổ huyết, suyễn và tốt cho chứng thận dương suy vi.
Sâu chít dùng để làm gì?
Sâu chít sấy khô
Thường thì sâu chít chỉ có theo mùa từ tháng 11 đến tháng 2 năm sau, nên hẳn là không phải lúc nào cũng có sâu tươi. Nên để đảm bảo được chất lượng cũng như hàm lượng dinh dưỡng của sâu không bị mất đi và để có thể dùng cả năm thì người dân vùng núi phía Bắc thường mang đi sấy khô.
Để sấy khô sâu chít thì cần phải trải qua công đoạn làm sạch, và trước kia thì người dân sấy khô bằng cách sao trên chảo nóng, còn ngày nay thì hiện đại hơn có thể thực hiện sấy trên lò nướng hoặc máy sấy chuyên dụng.
Sâu chít khi sấy khô rồi có thể dùng để ăn trực tiếp hoặc nghiền nhỏ ăn cùng với cháo nóng.
Bạn có muốn tìm hiểu thêm về các đặc sản ở vùng núi Tây Bắc?
Hay văn hóa ẩm thực ở Tây Bắc không?
Sâu chít ngâm rượu
Ngoài sấy khô thì sâu chít thường được dùng để ngâm rượu, rượu sâu chít rất ngọt lạ và thơm.
Sâu chít khi được tách lấy ra từ ngọn cây chít thì sẽ được rửa sạch, sau đó để ráo nước và cho vào bình để ngâm rượu rồi cho lượng rượu phù hợp, ví dụ như ngâm bình 5 lít thì bạn cần ngâm: 1kg sâu chít, 5 lít rượu nếp ngon có nồng độ từ 40-45 độ. Và ngâm ít nhất khoảng 6 tháng là đã có thể dùng được rồi, và nó sẽ ngon hơn nếu bạn ngâm lâu hơn.
Các món ăn ngon từ sâu chít
Cháo sâu chít
Cháo sâu chít – món ăn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng nhất là rất tốt cho trẻ nhỏ, giúp chữa bệnh còi xương, suy dinh dưỡng. Cháo sâu chít có thể dùng sâu chít tươi hoặc sâu chít khô để nấu đều được, bạn chỉ cần xay nhuyễn sâu chít(nếu là sâu chít khô và nấu cho em bé còn nhỏ) rồi đem nấu cùng với cháo trắng rồi nêm nếm gia vị cho vừa phải là có thể dùng được rồi.
Sâu chít rang lá chanh
Đây là một món ăn khá đơn giản nhưng rất phổ biến tại các quán ăn, nhà hàng ở các tỉnh vùng núi Tây Bắc. Sâu chít rang lá chanh có mùi hương rất thơm, vị béo ngậy hòa quyện cùng các gia vị tạo nên món ăn vô cùng đậm đà. Và thường được ăn cùng với cơm hoặc có thể làm mồi để nhâm nhi khi nhậu rất tuyệt.
Sâu chít nướng
Món ăn mà bạn có thể cảm nhận được hết các hương vị, chất dinh dưỡng tươi ngon nguyên vị nhất của sâu chít. Bởi món ăn này khá là dễ chế biến, bạn chỉ cần lấy cả ngọn cây chít tươi và nướng trên bếp than hoa, xoay đều cho đến khi vỏ ngọn chít cháy xém xém là có thể chẻ ra dùng sâu chít được rồi. Sâu chít nướng có mùi rất thơm, béo béo ngậy ăn rất lạ và bổ.
Ngoài các món ăn trên thì sâu chít còn có thể chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn khác nữa, như: sâu chít xào trứng, sâu chít kho măng, sâu chít rang tỏi ớt, sâu chít hấp,…
Xem đến đây chắc hẳn bạn cũng đã biết được sâu chít là gì rồi đúng không nào, cũng như sự thật về tác dụng của loại “Đông trùng hạ thảo” này. Hy vong qua bài viế này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại ấu trùng này cũng như biết được tác dụng của sâu chít là gì.
Theo dõi Đặc sản Tây Bắc để có thể cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích hơn nữa bạn nhé!