Chợ phiên Cán Cấu là một phiên chợ độc đáo của đồng bào dân tộc miền núi Tây Bắc, thuộc xã Cán Cấu, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai. Phiên chợ chỉ họp vào thứ Bảy hàng tuần (và các ngày lễ, Tết), từ tờ mờ sáng đến quá trưa. Nơi đây thu hút du khách bởi không khí nhộn nhịp và màu sắc văn hoá bản địa: người dân H’Mông, Giáy, Dao… diện váy áo thổ cẩm rực rỡ, bày bán đủ loại nông sản, thảo dược và trang phục truyền thống.
Khu chợ có hai phần: khu vực trên bán hàng thổ cẩm, quần áo, phụ kiện; phía dưới là “sân trâu” bày hàng chục con trâu, bò, dê… mỗi phiên chợ được ví như sàn giao dịch trâu lớn nhất Tây Bắc. Thăm chợ Cán Cấu, du khách không chỉ mua sắm đặc sản vùng cao mà còn hòa mình vào đời sống thường nhật, gặp gỡ bạn bè và gia đình của người dân bản địa dưới bóng nắng ban mai.
Mù Cang Chải (Yên Bái) – dù không nằm trong Lào Cai – cũng là điểm du lịch nổi tiếng gần đó. Vùng này được biết đến với những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ kéo dài trên nhiều ngọn đồi. Ruộng bậc thang Mù Cang Chải trải rộng hơn 2.200ha, trong đó khoảng 500ha đã được công nhận Di sản quốc gia tại các xã La Pán Tẩn, Chế Cu Nha, Dế Xu Phình. Nhiều du khách kết hợp hành trình giữa Mù Cang Chải và chợ Cán Cấu để trải nghiệm trọn vẹn cảnh sắc và văn hoá độc đáo của Tây Bắc.
Thời điểm lý tưởng để khám phá chợ Cán Cấu
Chợ phiên Cán Cấu hoạt động quanh năm nhưng thường đông đúc nhất vào mùa khô từ tháng 9 đến tháng 11. Thời điểm này tiết trời mát mẻ, ít mưa, lại trùng với mùa lúa chín và hoa tam giác mạch nở rộ ở các vùng lân cận, tạo nên cảnh sắc rực rỡ. Du khách nên đến chợ vào buổi sáng sớm thứ Bảy (từ 6h đến 11h) khi người dân bắt đầu tụ hội mua bán.
Chợ thường tan trước buổi chiều, nên cần sắp xếp thời gian hợp lý. Nếu đi vào đúng dịp lễ hội (chủ nhật Bắc Hà hay tháng “Sắc màu các dân tộc” vào tháng 10 ở Tây Bắc), du khách sẽ có dịp trải nghiệm thêm các hoạt động văn hóa đặc sắc xung quanh.
Thời điểm lý tưởng để khám phá chợ Cán Cấu
Địa chỉ và cách di chuyển đến chợ Cán Cấu
Chợ phiên Cán Cấu nằm ven Quốc lộ 153 – con đường duy nhất nối thị trấn Bắc Hà với Si Ma Cai – cách thị trấn Bắc Hà khoảng 30km và cách trung tâm thành phố Lào Cai khoảng 100km về hướng đông bắc.
- Từ Sapa (Lào Cai): Chạy theo đường cao tốc Lào Cai – Hà Nội, đi QL4D qua xã Bảo Thắng, sau đó rẽ vào QL153 hướng lên Bắc Hà, rồi tiếp tục theo đường tỉnh 153 đến xã Cán Cấu là đến chợ.
- Từ Hà Nội: Có thể đi xe khách giường nằm hoặc ô tô riêng qua cao tốc Nội Bài – Lào Cai, xuống đầu cao tốc ở phố Lu, tiếp tục theo QL2 đi Lào Cai rồi rẽ sang QL153 qua Bắc Hà để đến Cán Cấu. Ngoài ra, du khách cũng có thể mua vé xe khách Hà Nội – Bắc Hà, sau đó từ bến xe Bắc Hà bắt xe máy hoặc taxi lên Si Ma Cai gần chợ. Lưu ý đường đèo Tây Bắc quanh co dễ gây say xe, nên chuẩn bị thuốc chống say và ưu tiên xe giường nằm cho thoải mái.
Trải nghiệm độc đáo tại chợ phiên Cán Cấu
- Mua bán đặc sản và thổ cẩm: Chợ Cán Cấu là nơi bày bán đầy đủ các đặc sản Tây Bắc. Du khách sẽ thấy đủ loại rau củ quả rừng, măng, ớt, mật ong, nấm hương, mộc nhĩ, gà bản, vịt, lợn cắp nách… do người dân địa phương tự nuôi trồng và chế biến.
Bên cạnh đó là các gian hàng thổ cẩm rực rỡ: váy áo thổ cẩm của người H’Mông, khăn piêu, túi thêu, túi đan tre, đồ trang sức bạc… sắc màu đa dạng. Các sản phẩm được bày biện đơn sơ dưới mái tôn hay trên nền đất, mỗi gian hàng là một “tác phẩm” màu sắc đặc trưng khiến du khách phải trầm trồ.
Chợ phiên Cán Cấu nổi bật với sắc màu của những trang phục, đồ thổ cẩm
- Ẩm thực vùng cao hấp dẫn: Khu ẩm thực của chợ luôn tấp nập với các món đặc sản Tây Bắc. Trong đó thắng cố (nồi lẩu nội tạng trâu, bò của người H’Mông) là món không thể bỏ qua để “xua tan” cái lạnh và giao lưu cùng người dân. Ngoài ra còn có phở bản địa với sợi phở màu hồng nhạt (làm từ gạo nương), ăn kèm thịt lợn bản hoặc gà đen luộc, thơm dẻo và đậm vị núi rừng.
Các món ăn khác như bánh rán, bánh nếp, ngô nướng, cháo ngô, rượu ngô đặc sản… cũng được bày bán khắp chợ. Du khách nên thử một vài món để cảm nhận hương vị truyền thống của người vùng cao, chắc chắn sẽ rất ấn tượng.
Ẩm thực vùng cao hấp dẫn, như thắng cố,…
- Sàn giao dịch trâu Tây Bắc: Khu bán gia súc – đặc biệt là trâu – là nét đặc trưng của chợ Cán Cấu. Hàng trăm con trâu đủ loại (trâu thịt, trâu giống, trâu cày) được tập trung ở phần sườn dốc phía dưới chợ. Phiên chợ này được mệnh danh là “sàn giao dịch trâu lớn nhất Tây Bắc”.
Dân bản mang trâu lên chợ để mua bán, họ thỉnh thoảng đem trâu đực gan góc ra “so gươm” với nhau khiến không khí thêm phần hào hứng. Đặc biệt, các thương vụ mua bán trâu tại đây rất nền nã: người mua – người bán thường chỉ trao đổi giá nhẹ nhàng, hiếm khi “hét giá” ồn ào như ở chợ xuôi. Sau khi chốt giá, hai bên thường cùng nhau tụ họp tại gian thắng cố – rượu ngô để giao lưu, chúc tụng một phiên buôn may bán đắt.
Khu vực trao đổi gia súc gia cầm tại chợ phiên Cán Cấu
- Giao lưu văn hóa bản địa: Chợ phiên Cán Cấu không chỉ bán hàng mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu của đồng bào. Du khách dễ dàng bắt gặp cảnh thanh niên người Mông – Dao cười nói ríu rít, các cô gái duyên dáng khoe sắc trong tà váy thổ cẩm sắc màu.
Đàn ông thường tụ tập bên bàn nhậu nồi thắng cố và rượu ngô nồng ấm, còn trẻ em tha thẩn ăn kẹo và xem người lớn mua bán. Tất cả tạo nên bầu không khí phiên chợ Tây Bắc tràn đầy sức sống, gần gũi mà cũng rất khác biệt so với chợ thành phố.
Giao lưu văn hóa bản địa cùng người dân tại phiên chợ Cán Cấu
Ẩm thực đặc sản & mua sắm
- Đặc sản Tây Bắc: Không nên bỏ lỡ các món đặc sản mang về làm quà. Tại đây có bán rất nhiều các sản phẩm tự làm như: Trâu gác bếp, rau rừng, mật ong rừng, măng rừng, nấm hương, củ sâm đất, thuốc nam… Các gian hàng thổ cẩm bán các sản phẩm thủ công như khăn piêu, túi thổ cẩm, trang sức bạc được đan, thêu tinh xảo. Giá cả thường “mềm” và có thể mặc cả một chút, nên dù mua nhiều hay ít cũng nên giữ thái độ lịch sự.
Thịt trâu gác bếp Ảnh sưu tầm
- Món ăn mang về: Nếu muốn thưởng thức thêm ẩm thực Tây Bắc, du khách có thể mua thắng cố, rượu ngô, bánh ngô, bánh bò, các loại chè, cốm tú lệ… tại chợ để ăn thử hoặc đem tặng người thân. Những món này là niềm tự hào của đồng bào và chỉ có được ở các chợ vùng cao, mang đậm hương vị núi rừng.
Đặc sản Cốm Tú Lệ Ảnh từ Nga Nguyễn
Các điểm du lịch gần Cán Cấu
- Chợ phiên Bắc Hà (Lào Cai) – cách chợ Cán Cấu ~30km. Họp vào Chủ nhật, nổi tiếng với vải thổ cẩm, đồ trang sức và đàn ngựa Mông to khỏe. Bắc Hà còn có Đền Bắc Hà (Đền Ông Hoàng Bảy) và lễ hội Lồng Tồng thu hút đông du khách.
Chợ phiên Bắc Hà – Ảnh từ Khue Huy Do
- Thị trấn Sa Pa (Lào Cai) – cách ~100km. Nơi đây có đỉnh Fansipan (nóc nhà Đông Dương), cáp treo, bản Cát Cát, Thác Bạc, vườn hoa và nhiều bản làng người H’Mông – Dao. Nếu có thêm thời gian, Sa Pa là lựa chọn hợp lý để kết hợp chuyến đi Tây Bắc.
Thị trấn Sa Pa
- Mù Cang Chải (Yên Bái) – cách ~70km (qua đèo Khau Phạ). Đây là vùng nổi tiếng với ruộng bậc thang tuyệt đẹp. Những bản La Pán Tẩn, Chế Cu Nha, Sáng Nhù ở Mù Cang Chải nằm trong khu vực Di sản ruộng bậc thang quốc gia. Đặc biệt vào mùa lúa chín (cuối tháng 9 – đầu tháng 10), du khách có thể tham gia Lễ hội Bay trên mùa vàng (dù lượn ngắm mùa vàng) và ăn cốm Tú Lệ.
Khám phá Mù Cang Chải – Ảnh từ Quang MaxxDesign
- Bắc Hà (Si Ma Cai) – quanh khu vực Si Ma Cai còn có các bản người Dao, H’Mông với nghề dệt thổ cẩm truyền thống, và một vài đền thờ dân gian. Nếu đi Sa Pa – Bắc Hà, có thể tạt qua đèo Ô Quy Hồ hoặc check-in cầu kính Thẩm Mã trên đường.
Bắc Hà (Si Ma Cai) – Ảnh từ Cao Hương
Nơi lưu trú và ăn uống
Khu vực Si Ma Cai – Bắc Hà có nhiều nhà nghỉ và homestay phục vụ du khách, từ loại bình dân đến khá thoải mái. Tại thị trấn Bắc Hà và các bản lân cận có các homestay nhà sàn (giá khoảng 100.000 – 300.000 đồng/người) để khách trải nghiệm văn hoá dân tộc. Ở Sa Pa cũng có nhiều khách sạn, resort tiện nghi nếu bạn muốn nghỉ qua đêm sau chuyến lên chợ.
Về ẩm thực, ngoài thưởng thức tại chợ, du khách có thể đến các quán ăn ở Bắc Hà – Si Ma Cai để thử thêm thịt lợn bản nướng, gà đồi hấp lá mắc mật, cá suối nướng… – những món ăn đặc trưng vùng cao khác.
Lưu ý khi đi chợ phiên Cán Cấu
- Giờ giấc: Chợ chỉ họp sáng thứ Bảy, tan trước trưa. Nên đi sớm (từ 6h) để tham quan trọn vẹn và nghỉ trưa trước khi di chuyển tiếp. Nếu không ở gần, du khách nên xuất phát từ tối thứ Sáu hoặc rất sớm thứ Bảy.
- Tài chính: Mang theo tiền mặt (có mệnh giá nhỏ) vì hầu hết gian hàng chỉ nhận tiền mặt. Trước khi mua, bạn nên xem qua hết giá cả ở vài gian để so sánh. Không nên mặc cả mạnh tay vì giá ở đây chủ yếu do người dân tự đặt, đã khá bình dân. Tuy nhiên, với hàng thổ cẩm và đồ thủ công, du khách có thể trả giá nhẹ nhàng.
- Vệ sinh cá nhân: Do chợ họp trên đường đất, có thể có bụi bẩn, nên mang khẩu trang hoặc khăn mỏng để tránh bụi. Nên mang theo chai nước cá nhân và giỏ đựng đồ riêng (một số gian còn có túi vải thổ cẩm, túi nilon tái sử dụng).
- Sức khỏe: Đường lên chợ đèo dốc quanh co – bạn nên chuẩn bị thuốc say xe để phòng trường hợp. Khi ăn uống, người địa phương thường dùng nhiều mì chính – nếu bạn dị ứng hoặc không quen, hãy dặn nhà hàng, quán ăn không sử dụng mì chính trong món. Ngoài ra, tốt nhất là gọi thử phần nhỏ trước, rồi nếu hợp khẩu vị thì gọi nhiều thêm.
- Thời tiết và trang phục: Tây Bắc mát mẻ vào sáng, nhưng có thể nắng vào trưa. Nên mặc áo ấm nhẹ và che chắn khi trời nắng. Đôi giày thể thao chắc chắn là lựa chọn hợp lý cho đi bộ trên địa hình đồi dốc.
>>> Click để khám phá thêm: Các phiên chợ phiên nổi tiếng ở Tây Bắc.
Lưu ý khi du lịch chợ phiên Cán Cấu
Lịch trình tham khảo
- Ngày 1: Hà Nội – Bắc Hà. Xuất phát sáng từ Hà Nội, chiều đến Bắc Hà (Lào Cai). Nghỉ đêm tại Bắc Hà chuẩn bị cho sáng sớm đi chợ.
- Ngày 2 (Thứ 7): Sáng 6h đến chợ phiên Cán Cấu (Si Ma Cai) tham quan. Trưa về Bắc Hà ăn đặc sản; chiều có thể tiếp tục khám phá chợ Bắc Hà (họp Chủ nhật) hoặc các điểm lân cận. Nghỉ đêm tại Bắc Hà.
- Ngày 3 (tùy chọn): Bắc Hà – Mù Cang Chải – Hà Nội/Sa Pa. Nếu di chuyển về Hà Nội, có thể ghé qua Mù Cang Chải để ngắm ruộng bậc thang (qua Tú Lệ, Khau Phạ) rồi về. Nếu quay lại Sa Pa, có thể tham quan bản Cát Cát, Fansipan (qua cáp treo). Kết thúc chuyến đi, về Hà Nội vào tối cùng ngày.
Trong hành trình khám phá phiên chợ Cán Cấu và vùng Tây Bắc, bạn sẽ được trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc, thưởng thức đặc sản núi rừng và chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ. Đây thật sự là một chuyến đi đáng nhớ cho những ai yêu thích văn hóa và du lịch trải nghiệm.
